De paden op.....

We hebben enerverende weken achter de rug, waarbij we hebben gedaan wat we konden om de 300 studenten zoveel mogelijk te kunnen zien lesgeven. Nu zit ons werk erop en komen er zogenaamde "Moderators" om de studenten te beoordelen.
De scholen die we bezochten liggen in een groot gebied en soms rijden we wel 30 km om een school te bereiken. Veelal betekent dat hobbelen over slechte wegen. De eerste week stonden we nog regelmatig stil omdat de auto nog een mankement vertoonde. Met een paar flinke klappen tegen de rechterflank was hij dan weer aan de praat te krijgen. De laatste week was dit probleem verholpen, maar hadden we te maken met flinke regenbuien die ervoor zorgden dat we soms in diepe plassen bleven steken.
Op de scholen keek ik weer mijn ogen uit. Over het algemeen doen de studenten het redelijk. Maar toch zit ik ook regelmatig nog met kromme tenen. Het onderwijssysteem is zo rigide. Van minuut tot minuut is het lesprogramma uitgestippeld. Geen ruimte voor "iets leuks" tijdens de les. Nog geen spelletje of even "iets voor jezelf doen", zoals dat op veel scholen toch gebruikelijk is. Improviseren is er niet bij. Ik kwam in een klas waar 60 kinderen voor zich uit zaten te kijken. Ze zouden gymnastiek hebben, wat altijd buiten op een veldje plaatsvindt. Maar door de regen kon de les niet doorgaan. "Dan verzin je toch iets anders!!" was mijn reactie. Maar zelf iets bedenken is voor deze studenten echt lastig omdat ze nooit de vrijheid hebben om zelf iets te bedenken, alles wordt altijd voorgekauwd.
In iedere klas zie je dezelfde, zelfgemaakte, wandkaarten over dezelfde onderwerpen.
Ik kwam in een klas waar een zelfgemaakte kalender hing. De student vroeg de kinderen welke datum het was. En vervolgens of het vandaag iemands verjaardag was. De meeste kinderen wisten niet wanneer ze jarig waren! Vergelijk dat eens met een Nederlands kind, die de dagen tot zijn verjaardag aftelt. Over cadeautjes hoeven ze het hier al helemaal niet te hebben.
Ik verbaasde me ook weer over de onderwerpen die in de klas behandeld worden. In een vierde klas: "Germination in monocotyledons" of in een zesde klas; "Mention the ways how Christ can restore our broken relationship with God". Ik kon er werkelijk geen touw aan vastknopen. Een vak als "Agriculture" wordt enkele malen per week gegeven, wat heel nuttig is, omdat de meeste kinderen daar in de toekomst hun brood in moeten verdienen.
Tot voor kort kende men op de Oegandese scholen nog lijfstraffen. "Caning", het toedienen van stokslagen was heel gewoon. Maar omdat niet iedereen maat kon houden, overleden er kinderen en besloot de regering dat het niet meer is toegestaan. Toch zag ik nog regelmatig leerkrachten met de stok een mep uitdelen. En een zogenaamde "classmonitor", zeg maar de leider van de klas, liep met een dunne twijg tussen de leerlingen door als ze zich moesten verzamelen. Hiermee sloeg hij gemeen tegen de blote benen.
Meer dan de vorige keren had ik last van het gestaar van de kinderen als ik me op een school vertoonde. Het was echt niet leuk meer. Toen ik me na een regenbui over het uiterst glibberige terrein van een school moest bewegen voor het oog van een paar honderd kinderen was mijn grootste angst dat ik onderuit zou gaan. De kinderen zelf rennen op hun blote pootjes rond en hebben nergens last van.

Na 4 dagen in het veld, geef ik op vrijdag les aan de eerstejaars. Met het oog op het afschaffen van de stokslagen had ik een les voorbereid over gedragsverandering bij kinderen; het veranderen van ongewenst gedrag in gewenst gedrag en welke benaderingen je hierbij kunt gebruiken. In de discussie die aan de les vooraf ging vroeg ik de mening van de studenten over het gebruik en afschaffing van stokslagen. Er was nog een groot aantal studenten, dat voorstander was van de stokslagen. Ze komen dan zelfs met een Bijbeltekst op de proppen "Spare the rod, spoil the child". Ik heb het nog niet na kunnen lezen, maar ik ben erg benieuwd in welke context dit geschreven is. Sommigen zijn van mening dat het kind op deze manier respect krijgt voor zijn leraar. Volgens mij ontwikkelt het kind alleen maar angst en haat en is van een goede relatie tussen leraar en leerling geen sprake.
Je ziet hier ook weinig leuke momenten tussen leraar en leerling. Men kiest het beroep zeker niet omdat men het leuk vindt om met kinderen te werken. Mijn collega’s kunnen soms ook echt verbaasd uitroepen als ik met mijn biebgroepje bezig ben; "Je houdt van kinderen!".
Soms vraag ik me af of de mensen hier ook minder aan hun kinderen hechten. Ze worden gemakkelijk op jonge leeftijd al op een boardingschool gedaan. Er sterven ook veel kinderen op jonge leeftijd. Onderweg, op weg naar de scholen passeren we regelmatig werkplaatsen waar doodskisten gemaakt worden Die staan dan opgesteld langs de kant van de weg. Er staan altijd een aantal kleine kistjes tussen. Van een onlangs gearriveerde VSO kinderarts hoorde ik dat veel kinderen "onnodig" sterven. Geen medicijnen, te laat naar het ziekenhuis gekomen, geen aandacht gekregen op een kritiek moment enz. enz.
Maar Oegandezen roepen steevast: "Het is Gods wil", waar ik dan zo mijn twijfels bij heb.